Prace i Materiały Historyczne Archiwum Archidiecezjalnego w Łodzi i Muzeum Archidiecezji Łódzkiej, tom VII 2010

Wydanie siódmego tomu rocznika „Prace i Materiały Historyczne Archiwum Archidiecezjalnego w Łodzi i Muzeum Archidiecezji Łódzkiej” zbiega się w czasie z dziewięćdziesiątą rocznicą powołania diecezji łódzkiej pod koniec 1920 roku. Razem z sesją jubileuszową z okazji 90. rocznicy tego wydarzenia i konferencją na temat roli nauki w zachowaniu dziedzictwa kulturowego nasz rocznik przygotowuje stopniowo czytelników do „okrągłej”, bo setnej rocznicy erekcji diecezji i kolejnych jej przemian aż do rangi metropolii. Pragnieniem redaktorów jest, aby w ciągu dekady, jaka nas dzieli od roku 2020, na kartach wydawanego przez nas rocznika systematycznie ukazywały się prace analityczne i publikacje źródłowe, które będą poświęcone zarówno dziejom kościelnym naszych terenów w okresie ostatniego stulecia, co również długiej historii tych ziem sprzed powstania diecezji łódzkiej. One i pozostałe po nich pamiątki materialne oraz zapisy aktowe są również warte, aby im się bliżej przyjrzeć. „Serce Łodzi” – treściowy artykuł ks. Ireneusza Kuleszy w niniejszym tomie o dzwonie katedralnym – jest dobrym przykładem takiej szczegółowej penetracji niedawnej, a przecież niełatwej do odtworzenia przeszłości z powodu burzliwych polskich dziejów. Zachęcamy zatem odbiorców i czytelników do współpracy z naszym rocznikiem w dążeniu do ukazania pełniejszego obrazu dawnej i niedawnej przeszłości ziem współcześnie tworzących metropolię łódzką, a także do szczegółowej prezentacji zawartości zbiorów obu tytułowych instytucji archidiecezjalnych na wzór publikowanej w tym tomie pracy o pieczęciach na dyplomach pergaminowych ze zbiorów MAŁ.
Teksty zawarte w tym tomie przyczynią się – mamy nadzieję – do wykonania nakreślonego niżej programu na nadchodzące dziesięciolecie. Także wtedy, gdy treść nie wiąże się bezpośrednio z regionem łódzkim, jak na przykład w artykule w reminiscencjach klasycznej starożytności w twórczości ks. Jakuba Barta Ćišinskiego, najwybitniejszego poety piszącego w języku górnołużyckim, to ujawnia się w tym niedostrzegany, niestety, w Łodzi fakt, że to miasto na europejskiej mapie studiów łużycoznawczych świeci się jasnym blaskiem i niejeden cudzoziemiec zauważył i zapamiętał nazwę Łódź poprzez uprawiane tutaj studia nad dziejami i kulturą Łużyczan. Wszystkie zatem pozycje tego tomu na różne sposoby są związane z Łodzią – ośrodkiem metropolii.
I jeszcze jedna refleksja. Przed pięciu laty 4 grudnia 2005 roku nastąpiło wznowienie tej przedwojennej publikacji. Ukazał się wówczas tom II. Nie byłoby kontynuacji tego dzieła bez ogromnego wkładu pracy ks. prał. Jerzego Spychały. To przedsięwzięcie publikacyjne, wzbogacone o wiele inicjatyw z tym związanych, nabierało kształtów podczas spotkań organizowanych w Konstantynowie Łódzkim przez Dyrektora Muzeum Archidiecezji Łódzkiej ks. Jerzego Spychałę - wówczas proboszcza parafii Narodzenia NMP w Konstantynowie Łódzkim. W tych spotkaniach brali udział przedstawiciele Politechniki Łódzkiej i kilku łódzkich muzeów. Dyskutowano o problemach dotyczących ich placówek i możliwościach współpracy. Te nieformalne spotkania okazały się niezwykle cenne. Poszerzyły one wzajemną wiedzę i stworzyły podstawy do konkretnych przedsięwzięć. Działania te trwają do dzisiaj na różnych płaszczyznach. Cykliczne konferencje mają duży oddźwięk w środowiskach, którym bliskie są sprawy dziedzictwa narodowego. Ważny dla całego dzieła jest udział w nim przedstawicieli Kościoła łódzkiego, władz Łodzi i województwa.
Bernard Cichosz
SPIS TREŚCI
1/ Zawartość tomów I-VI
2/ Od wydawcy - Bernard Cichosz
3/ Serce Łodzi - Ireneusz Kulesza
4/ Wykaz najważniejszych wydarzeń z życia Kościoła łódzkiego w latach 1920-2010 - Kazimierz Dąbrowski
5/ Kościół łódzki na łamach „Kuriera Łódzkiego” w dodatku „Łódź w Ilustracji”, 1924-1939 - Wojciech Źródlak
6/ Wiara i medycyna. Wzajemne relacje i oddziaływanie wobec treści symbolicznych w sztuce - Jowita Jagla
7/ Przedłużyć życie rękopisom i starodrukom! - Rafał Leszczyński
8/ Introdukcja do psychologii małych ojczyzn - w kierunku ochrony dziedzictwa narodowego - Waldemar Woźniak
9/ Reminiscencje starożytności klasycznej w twórczości Jakuba Barta Ćišinskiego - Rafał Leszczyński
10/ Sylwetka Józefa Skrobińskiego – malarza i reżysera - Marcin Błaszczyk
11/ Herby i pieczęcie w zbiorach Muzeum Archidiecezji Łódzkiej - Marek Adamczewski
12/ Z historii działalności charytatywno-dobroczynnej w Łodzi w okresie międzywojennym - Piotr Zwoliński
13/ Konferencja Rola nauki w zachowaniu dziedzictwa kulturowego - współpraca między uczelniami wyższymi a muzeami, archiwami i służbami konserwatorskimi na terenie regionu łódzkiego - Jan Perkowski
14/ Sesja Jubileuszowa z okazji 90. rocznicy powołania diecezji łódzkiej - Bernard Cichosz

Na okładce rysunek łódzkiej archikatedry autorstwa konstantynowskiego twórcy Grzegorza Szafulery