Kształt rodzącej się obecnie Polski jest pięknym

      prezentem na stulecie odzyskania niepodległości

                                              – ks. prof. Waldemar Rakocy
■ Analogicznie do uprawnień parlamentarzystów radni mają uprawnienia kontrolne, prawo do uzyskiwania informacji i materiałów oraz prawo wstępu do pomieszczeń instytucji samorządowych, w tym spółek handlowych z udziałem samorządowych osób prawnych.
■ Przewodniczący organu stanowiącego ma prawo wydawania poleceń służbowych pracownikom urzędu jednostki samorządowej, wykonującym zadania związane z funkcjonowaniem rady /sejmiku.
■ Coroczna debata o stanie samorządu z udziałem nie tylko radnych, ale również mieszkańców. Zanim raport zostanie przedstawiony radzie podczas sesji nie wystarczy, aby został on przesłany radnym w materiałach sesyjnych. Powinien on być wcześniej opublikowany, aby mieszkańcy mogli przygotować się merytorycznie do zabrania głosu podczas sesji lub przekazać radnym swoje uwagi.
■ Obowiązkowe jest wprowadzenie do porządku obrad rady projektu uchwały zgłoszonej przez przewodniczącego klubu radnych.
■ Ustawowe umocowanie interpelacji i zapytań radnych. Na odpowiedź na piśmie jest 14 dni.

……………………………………………………………………………………………………………………
■ Analogicznie do uprawnień parlamentarzystów radni mają uprawnienia kontrolne, prawo do uzyskiwania informacji i materiałów oraz prawo wstępu do pomieszczeń instytucji samorządowych, w tym spółek handlowych z udziałem samorządowych osób prawnych.
   Obowiązujące od początku bieżącej kadencji, uprawnienia kontrolne radnych stawiają ich w zupełnie nowej roli. Na poziomie gminy, w niektórych sytuacjach radny może wypełniać swój mandat niczym parlamentarzysta w Rzeczypospolitej. Czy potrafi wykorzystać w pełni nowy przepis dla dobra wspólnoty samorządowej? Nowe uprawnienia radnych mogą być uciążliwe i przykre dla kontrolowanych. Stwarzają też nowe obowiązki dla urzędu miejskiego, starostwa powiatowego czy urzędu marszałkowskiego. Do funkcjonowania nowych przepisów nie wystarczy sama ustawa. trzeba to ująć w innych dokumentach.
   Uważnemu czytelnikowi nawet pobieżna lektura pozwoli zauważyć, że w Regulaminie Organizacyjnym Urzędu Miejskiego w Konstantynowie Łódzkim (już dwa razy modyfikowanym w bieżącym roku) brakuje zapisu obowiązków urzędu miejskiego wynikających ze wspomnianych nowych uprawnień radnych.
   W Regulaminie wprowadzonym Zarządzeniem NR 39/2019 Burmistrza Konstantynowa Łódzkiego z dnia 1 marca 2019 roku w zadaniach Biura Rady Miejskiej znajdujemy liczne obowiązki wobec rady miejskiej i tylko nieliczne wobec jej przewodniczącego. Brakuje w ogóle zapisów dot. obowiązków Biura wobec radnych. A takie zobowiązania wynikają z Ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (artykuły: 21, 23 i 24) i Statutu Miasta.
   W Regulaminie Organizacyjnym nie wystarczy zapis, że do zadań biura rady należy współdziałanie z przewodniczącym rady tylko w zakresie organizowania prac rady, bo ustawa o samorządzie gminnym daje przewodniczącemu szersze zadania związane z funkcjonowaniem rady gminy, komisji i radnych, w których realizacji biuro ma obowiązek z nim współdziałać.

■ Przewodniczący organu stanowiącego ma prawo wydawania poleceń służbowych pracownikom urzędu jednostki samorządowej, wykonującym zadania związane z funkcjonowaniem rady /sejmiku.
   Przewodniczący rady od początku bieżącej kadencji może być w określonych sytauacjach zwierzchnikiem dla niektórych pracowników samorządowych. Prawo wydawania - przez przewodniczącego organu stanowiącego - poleceń służbowych pracownikom urzędu jednostki samorządowej, wykonującym zadania związane z funkcjonowaniem rady/sejmiku oznacza, że przewodniczący ma możliwość wykonywania wobec niektórych pracowników samorządowych uprawnień zwierzchnika służbowego. Korzystanie z tego prawa może stwarzać niemało kłopotów zwłaszcza w sytuacji, kiedy radni opozycji (wobec burmistrza) będą podejmować kontrowersyjne inicjatywy.
   W Regulaminie Organizacyjnym Urzędu Miejskiego w Konstantynowie Łódzkim trudno znaleźć zapisy dot. zadań urzędników wynikających z art. 21a. ustawy o samorządzie gminnym (Przewodniczący rady gminy w związku z realizacją swoich obowiązków może wydawać polecenia służbowe pracownikom urzędu gminy wykonującym zadania organizacyjne, prawne oraz inne zadania związane z funkcjonowaniem rady gminy, komisji i radnych. W tym przypadku przewodniczący rady gminy wykonuje uprawnienia zwierzchnika służbowego w stosunku do pracowników, o których mowa w zdaniu poprzednim).

■ Coroczna debata o stanie samorządu z udziałem nie tylko radnych, ale również mieszkańców. Zanim raport zostanie przedstawiony radzie podczas sesji nie wystarczy, aby został on przesłany radnym w materiałach sesyjnych. Powinien on być wcześniej opublikowany, aby mieszkańcy mogli przygotować się merytorycznie do zabrania głosu podczas sesji lub przekazać radnym swoje uwagi.
   Organy wykonawcze zobowiązano do przedstawiania radzie/sejmikowi do 31 maja każdego roku corocznego raportu o stanie danej jednostki samorządowej. Raport ten należy rozpatrywać podczas sesji, na której podejmowana jest uchwała w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium organowi wykonawczemu.
   Raport i debata nad nim z udziałem nie tylko radnych, ale również mieszkańców może okazać się ogromnym krokiem w rozwoju samorządu. W debacie nad raportem radni będą mogli zabierać głos bez ograniczeń czasowych. Prawo zabrania głosu, po wypełnieniu pewnych warunków, mają też mieszkańcy. Skorzystanie przez nich z tego prawa będzie miało sens po spełnieniu jednego istotnego warunku. Zanim raport zostanie przedstawiony radzie/sejmikowi podczas sesji nie wystarczy, aby został on przesłany radnym w materiałach sesyjnych. Powinien on być wcześniej opublikowany, aby mieszkańcy mogli przygotować się merytorycznie do zabrania głosu podczas sesji lub przekazać radnym swoje uwagi.

■ Obowiązkowe jest wprowadzenie do porządku obrad rady projektu uchwały zgłoszonej przez przewodniczącego klubu radnych.
   Radni mogą tworzyć kluby radnych, które muszą składać się, z co najmniej trzech radnych. Obowiązkowe jest wprowadzenie do porządku obrad rady projektu uchwały zgłoszonej przez przewodniczącego klubu radnych. Projekt musi być złożony, co najmniej siedem dni przed rozpoczęciem sesji. W tym trybie każdy klub radnych może zgłosić nie więcej niż jeden projekt uchwały na każdą kolejną sesję.
■ Ustawowe umocowanie interpelacji i zapytań radnych. Na odpowiedź na piśmie jest 14 dni.
   W sprawach dotyczących danego samorządu właściwi radni mogą kierować interpelacje i zapytania odpowiednio do wójta, starosty, marszałka województwa. Na odpowiedź na piśmie jest 14 dni. Jeszcze w minionej kadencji nasza konstantynowska rada (wtedy w niej partia PO miała najwięcej do powiedzenia) wydłużyła termin pisemnej odpowiedzi na interpelację z 21 do 30 dni. Sejm, w którym do powiedzenia ma najwięcej PiS termin ten ustawowo skrócił do 14 dni.
   I jak tradycyjnie nie zadać retorycznego pytania: Prawo i Sprawiedliwość czy Platforma Obywatelska lepiej dba o samorząd terytorialny?

Bernard Cichosz