■ W 1911 roku w Konstantynowie Łódzkim wytyczono ulice, których nazwy zniknęły z późniejszych planów miasta (a z dostępnych źródeł nie wynika, jakie nowe nazwy im nadano). Jak dziś, nazywają się ulice o podanych poniżej nazwach (w nawiasie rok, w którym te nazwy można było znaleźć w wykazach ulic): Dróżka (1933 r.), Gerlicze (1911 r.), Konrada (1911 r.), Leopolda (1911 r.), Parcela (1941 r.), Rzeczna (1941 r.), Świętej Anny (1911 r.), Tkacka (1941 r.), Wiejska (1941 r.), Zielona (była w roku 1911, nie było jej w 1933, znów pojawiła się w 2006 i jest obecnie – jednak zapewne to nie ta z 1911 r.).
Dostępne nam źródła podają wykazy konstantynowskich ulic (w latach 1821, 1911, 1933, 1941, 2006, 2024).
8 lutego 1821 roku Mikołaj Krzywiec-Okołowicz założył osadę fabryczną na terenie wsi Żabice Wielkie. Od początku posługiwał się (nieoficjalnie) nazwą Konstantynów. W obiegu publicznym Konstantynów, jako nazwa osady pojawiła się 7 października 1824 roku, natomiast 31 sierpnia 1830 r. osada uzyskała prawa miejskie. Konstantynów został pozbawiony praw miejskich na okres 1870-1924.
W 1933 roku w Konstantynowie Łódzkim zaczęły pojawiać się – od czasu publikacji w 1821 roku pierwszego spisu ulic usytuowanych na terenach dzisiejszego Konstantynowa Łódzkiego – nowe nazwy istniejących wcześniej ulic. Z czasem nazwy tych ulic (i innych wytyczonych później) zniknęły z kolejnych wykazów.
Wykaz ulic, których ówczesne nazwy już nie są aktualne, a dostępne nam źródła NIE PODAJĄ ich nowej późniejszej nazwy (w nawiasie podajemy rok, w którym te nazwy można było znaleźć w wykazach konstantynowskich ulic)
ul. Gerlicze (1911)
ul. Konrada (1911)
ul. Leopolda (1911)
ul. Świętej Anny (1911)
ul. Zielona (1911)
ul. Dróżka (1933)
ul. Parcela (1941)
ul. Rzeczna (1941)
ul. Tkacka (1941)
ul. Wiejska (1941)
UWAGA: Z powyższych nazw ul. Zielona była w wykazie z roku 1911, nie było jej w 1933, znów pojawiła się w 2006 i jest obecnie – jednak zapewne to nie ta z roku 1911).
W najnowszym wykazie (z 2024 r.) znajduje się 16 ulic, które wcześniej nosiły inne nazwy, a dostępne nam źródła PODAJĄ dane dotyczące zmian ich nazw
♦ ul. 1 Maja (przynajmniej od 1933)
♦ ul. Jana Pawła II (od 2005-10-16)
♦ ul. Daszyńskiego Ignacego (w okresie: 1947-12-30 – 1953-01-31 oraz od 1989-12-01)
♦ ul. ks. Łabentowicza Zygmunta (od 1991-04-26)
♦ pl. Kościuszki Tadeusza (przynajmniej od 1933)
♦ ul. 8 Marca (od 1951--02-26)
♦ ul. Łódzka (przynajmniej od 1821, do 1953-03-30 oraz od 1956-10-27)
♦ ul. Moniuszki Stanisława (od 1954-06-01)
♦ ul. Piłsudskiego Józefa (w okresie: przynajmniej 1933 – 1947-12-29 oraz od 1991-04-26)
♦ pl. Wolności (przynajmniej od 1933)
♦ ul. Zgierska (przynajmniej od 1821 do 1950-01-19 oraz od 1956-10-27)
♦ ul. Przygraniczna (od 1991-04-26)
♦ ul. Krzywiec Okołowicza Mikołaja (od 1991-04-26)
♦ ul. Mała (od 1991-04-26)
♦ ul. Armii Krajowej (od 1991-04-26)
♦ ul. Łódzka, jako przedłużenie już istniejącej (od 1991-04-26)
UWAGA: Z powyżej podanych ulice: Daszyńskiego Ignacego, Łódzka, Piłsudskiego, Zgierska we wcześniejszych wykazach nosiły już okresowo swoje dzisiejsze nazwy, ale potem zostały ich pozbawione.
We wcześniejszych wykazach (przed 2024 r.) znajdują się 23 ulice, które w kolejnych wykazach nosiły już inne nazwy, a dostępne nam źródła PODAJĄ ich nowe późniejsze nazwy (w nawiasie podajemy daty obowiązywania tych nazw)
♦ ul. 11 Listopada (od 1928 do 1950-01-31)
♦ ul. 19 Stycznia (od 1950-02-01 do 2005-10-15/2008-10-15)
♦ ul. 22 Lipca, w Srebrnej (od ?-?-? do 1991-04-25)
♦ ul. Armii Czerwonej, w Srebrnej (od 1950-01-19 do 1991-04-25)
♦ ul. Buczka Mariana (do 1991-04-25)
♦ ul. Daszyńskiego Ignacego (od 1947-12-30 do 1953-01-31)
♦ ul. Długa (przynajmniej od 1821 do 1928)
♦ Duży Rynek (przynajmniej od 1821, nie później niż do 1933)
♦ ul. Dzierżyńskiego Feliksa, (od 1953-02-01 do 1989-11-30)
♦ ul. Ewangelicka (do 1947-12-29)
♦ ul. Graniczna (do 1991-04-25)
♦ ul. Karola (do 1947-12-29)
♦ ul. Lipowa (zlokalizowana w miejscu dzisiejszej 8 Marca)
♦ ul. Łódzka (do 1953-03-30)
♦ Mały Rynek (przynajmniej od 1821, nie później niż do 1933)
♦ ul. Młynarska (do 1954-05-31)
♦ ul. Nowotki Marcelego (od 1947-12-30 do 1991-04-25)
♦ ul. Pabianicka (przynajmniej od 1821, nie później niż do 1933)
♦ ul. Piłsudskiego Józefa, w Srebrnej (od okresu międzywojennego do 1950-01-18)
♦ ul. Sawickiej Hanki (do 1991-04-25)
♦ ul. Stalina Józefa (od 1953-03-31 do 1956-10-26)
♦ ul. Stalingradzka (od 1950-01-19 do 1956-10-26)
♦ ul. gen. Świerczewskiego Karola (od 1947-12-30 do 1991-04-25)
We wcześniejszych wykazach (przed 2024 r.) znajduje się 10 ulic, które w kolejnych wykazach nosiły już inne nazwy, a dostępne nam źródła NIE PODAJĄ ich nowych późniejszych nazw (w nawiasie podajemy rok, w którym te nazwy można było znaleźć w wykazach konstantynowskich ulic)
♦ ul. Dróżka (1933)
♦ ul. Gerlicze (1911)
♦ ul. Konrada (1911)
♦ ul. Leopolda (1911)
♦ ul. Parcela (1941)
♦ ul. Rzeczna (1941)
♦ ul. Świętej Anny (1911)
♦ ul. Tkacka (1941)
♦ ul. Wiejska (1941)
♦ ul. Zielona (1911)
UWAGA: Zmiana nazwy niektórych ulic następowała niejednokrotnie, pojawiały się nazwy później zniesione i przywrócone, a niekiedy użyte powtórnie w odniesieniu do ulicy wytyczonej w zupełnie innym miejscu.
Z powyżej podanych ulic, które we wcześniejszych wykazach (przed 2024 r.) nosiły już inne nazwy, a obecnie wróciły do swoich nazw wcześniejszych to: Daszyńskiego Ignacego, Łódzka, Piłsudskiego, Zgierska.
Nazwy użyte powtórnie w odniesieniu do ulicy wytyczonej w zupełnie innym miejscu to: Lipowa i zapewne Zielona.
Opracowanie: Bernard Cichosz
PS
Będę wdzięczny za wszelkie uwagi i uzupełnienia dot. Zmian nazw ulic w Konstantynowie Łódzkim (43bis@post.pl, 603 44 43 43).
■ Redaktor naczelny: Bernard Cichosz
■ tel. 603 44 43 43 ■ 43bis@post.pl