■ W XVI Rankingu Samorządów „Rzeczpospolitej” 2020 wśród gmin miejskich i miejsko-wiejskich Konstantynów Łódzki znalazł się na 564. miejscu w Polsce (wśród 874 gmin) i na 28. w woj. łódzkim (wśród 41). Przed rokiem nasze miasto było na 403. pozycji w Polsce i 22. w Łódzkiem.
■ Biorąc pod uwagę, że organizatorzy uznają za laureatów rankingu, nie tylko „medalistów” (poz. 1-3), ale wszystkie gminy na poz. 1-100 (TOP100 dla miast i gmin miejsko-wiejskich oraz o TOP100 dla gmin wiejskich) można zauważyć niekorzystną dla Konstantynowa tendencję. W sześciu ostatnich rankingach tylko raz nasze miasto było wśród laureatów, podczas gdy w poprzednich sześciu rankingach byliśmy laureatami pięciokrotnie.

   29 października 2020 dziennik „Rzeczpospolita” ogłosił XVI Ranking Samorządów 2020. W najnowszym notowaniu „Rzeczpospolitej”, ocena zrównoważonego rozwoju Konstantynowa Łódzkiego w roku 2019 wypadła najgorzej od 12 lat (nasza redakcja szczegółowo analizuje klasyfikację „Rzeczpospolitej” od Rankingu 2009).
   W pierwszych dziesięciu rankingach Konstantynów Łódzki znalazł się sześciokrotnie wśród kilku najlepszych gmin województwa łódzkiego oraz w czołówce krajowej, ale potem w kolejnych latach (2015, 2016 i 2017) naszego miasta zabrakło w pierwszej setce (tyle obejmowała publikacja) najlepszych samorządów w kraju. Ranking 2018 przyniósł zmianę tendencji ze wspomnianych trzech lat (nasze miasto znalazło się na 46 miejscu w kraju!), ale w przedostatnim rankingu 2019 znów Konstantynów Łódzki opuścił czołówkę. Nasze miasto zajęło 403 miejsce w Polsce wśród 864 gmin miejskich i miejsko-wiejskich [i na 28. w woj. łódzkim (wśród 41)].
   Niestety, w najnowszym notowaniu 2020 ocena zrównoważonego rozwoju Konstantynowa Łódzkiego w roku minionym (2019) jest jeszcze słabsza. Wśród gmin miejskich i miejsko-wiejskich Konstantynów Łódzki znalazł się na 564. miejscu w Polsce (wśród 874) [i na 28. w woj. łódzkim (wśród 41)].
Ranking Samorządów „Rzeczpospolitej” dzieli klasyfikację na trzy kategorie:
♦ MIASTA NA PRAWACH POWIATU (65)
♦ GMINY MIEJSKIE I MIEJSKO-WIEJSKIE (874)
♦ GMINY WIEJSKIE (1537)

■ RANKING SAMORZĄDÓW „Rzeczpospolitej”
Pozycja Konstantynowa Łódzkiego, w poszczególnych latach
[nr rankingu rok, poz. w Polsce / w woj. łódzkim]

■ Ranking 2009: w pierwszej setce/dziesiątce, opublikowano czołową setkę
■ Ranking 2010: w pierwszej setce/dziesiątce, opublikowano czołową setkę
■ Ranking 2011: w pierwszej: setce / dziesiątce, opublikowano czołową setkę
■ Ranking 2012: ?/?, uchybienia proceduralne spowodowały brak KŁ w klasyfikacji
■ Ranking 2013: 66/5
■ Ranking 2014: 67/4
■ XI Ranking 2015: poza pierwszą setką, opublikowano czołową setkę
■ XII Ranking 2016: poza pierwszą setką, opublikowano czołową setkę
■ XIII Ranking 2017: poza pierwszą setką, opublikowano czołową setkę
■ XIV Ranking 2018: 46/3
■ XV Ranking 2019: 403/22
■ XVI Ranking 2020: 564/28
   Biorąc pod uwagę, że organizatorzy uznają za laureatów rankingu, nie tylko „medalistów” (poz. 1-3), ale wszystkie gminy na poz. 1-100 (TOP100 dla miast i gmin miejsko-wiejskich oraz o TOP100 dla gmin wiejskich) można zauważyć niekorzystną dla Konstantynowa tendencję. W sześciu ostatnich rankingach tylko raz nasze miasto było wśród laureatów, podczas gdy w poprzednich sześciu rankingach byliśmy laureatami pięciokrotnie.

■ GMINY MIEJSKIE I MIEJSKO-WIEJSKIE województwa łódzkiego
w XVI RANKINGU SAMORZĄDÓW „Rzeczpospolitej” 2020
[poz. w Łódzkiem 2020 (2019) / w Polsce 2020 (2019) punkty <liczba ludności>]
1. (2) / 4. (25) Aleksandrów Łódzki76,09 <32 303>
2. (7) / 9. (158) Stryków 71,53 <10 459>
4. (6) / 47. (119) Uniejów 58,60 <7 010>
5. (28) / 78. (515) Poddębice 54,12 <15 505>
6. (29) / 100. (526) Kutno 51,03 <43 911>
7. (8) / 125. (172) Kamieńsk 48,31 <5 877>
8. (13) / 169. (238) Wolbórz 43,74 <7 841>
9. (10) / 178. (189) Brzeziny 43,17 <12 501>
10. (11) /182. (196) Rawa Mazowiecka 43,10 <17 324>
11. (12) /203. (208) Bełchatów 42,08 <56 973>
12. (15) /222. (300) Pabianice 41,15 <64 757>
13. (16) /294. (307) Pajęczno 38,49 <11 510>
14. (27) /319. (503) Zelów 38,04 <14 955>
15. (23) /398. (417) Tuszyn 35,92 <12 391>
16. (17) /408. (325) Wieluń 35,53 <31 456>
17. (24) /413. (423) Łowicz 35,36 <28 224>
18. (20) /417. (373) Krośniewice 35,22 <8 343>
19. (33) /433. (718) Radomsko 34,77 <45 843>
20. (18) /443. (350) Koluszki 34,42 <23 368>
21. (4) /456. (54) Tomaszów Mazowiecki 34,07 <61 960>
22. (21) /471. (385) Sieradz 33,68 <41 953>
23. (19) /480. (356) Głowno 33,44 <14 119>
24. (30) /493. (595) Biała Rawska 33,11 <11 285>
25. (9) /506. (179) Drzewica 32,86 <10 424>
26. (25) /521. (465) Łask 32,54 <27 654>
27. (39) /534. (831) Warta 32,29 <12 636>
28. (22) / 564. (403) Konstantynów Łódzki 31,83 <18 206>
29. (14) /573. (249) Działoszyn 31,66 <12 444>
30. (31) /593. (610) Ozorków 31,01 <19 311>
31. (5) /601. (77) Zduńska Wola 30,85 <41 686>
32. (26) /653. (501) Łęczyca 29,75 <13 971>
33. (3) /661. (34) Wieruszów 29,56 <14 275>
34. (37) /721. (822) Przedbórz 28,16 <7 122>
35. (32) /723. (699) Zgierz 28,12 <56 190>
36. (41) /743. (854) Złoczew 27,60 <7 164>
37. (35) /752. (765) Opoczno 27,43 <34 108>
38. (36) /775. (770) Sulejów 26,49 <16 329>
39. (40) /812. (850) Szadek 24,94 <7 312>
40. (34) /843. (75) Żychlin 23,42 <11 836>
41. (38) /871. (830) Błaszki 19,92 <14 458>
Konstantynów Łódzki daleko od czołówki wojewódzkiej (44,26 pkt), a blisko outsidera (11,91 pkt).

■ XVI RANKING SAMORZĄDÓW „Rzeczpospolitej” 2020
Liderzy i outsiderzy we wszystkich kategoriach

♦ MIASTA NA PRAWACH POWIATU (65)
[poz. w Polsce 2020 (2019), gmina (województwo), punkty <liczba ludności>]

1. (11) Gliwice (śląskie) 83,68 <178 603>
2. (39) Opole (opolskie) 83,21 <128 035>
3. (1) Sopot (pomorskie) 81,32 <35 719>
>>>>>
18. (24) Łódź (łódzkie) 71,46 <679 941>
36. (34) Piotrków Trybunalski (łódzkie) 57,70 <73 090>
55. (51) Skierniewice (łódzkie) 44,28 <48 089>
>>>>>
65. (59) Świętochłowice (śląskie) 35,36 <49 557>
Łódź jest na miejscu 10 wśród 17 miast rangi wojewódzkiej (siedziba wojewody lub sejmiku wojewódzkiego; uwaga: ranking nie obejmuje Warszawy).

♦ GMINY MIEJSKIE I MIEJSKO-WIEJSKIE (874)
[poz. w Polsce 2020 (2019), gmina (województwo), punkty <liczba ludności>]
1. (1) Morawica (świętokrzyskie) 85,42 <16 756>
2. (19) Bieruń (śląskie) 77,73 <19 507>
3. (5) Puszczykowo (wielkopolskie) 77,49 <9 657>
>>>>>
564. (403) Konstantynów Łódzki (łódzkie) 31,83 <18 206>
>>>>>
874. (863) Osiek (świętokrzyskie) 18,20 <7 689>
Konstantynów Łódzki daleko od czołówki krajowej (53,59 pkt), a blisko outsidera (13,63 pkt).

♦ GMINY WIEJSKIE (1537)
[poz. w Polsce 2020 (2019), gmina (województwo), punkty <liczba ludności>]
1. (4) Kleszczów (łódzkie) 71,06 <6 335>
2. (357) Padew Narodowa (podkarpackie) 64,84 <5 381>
3. (13) Suchy Las (wielkopolskie) 62,58 <18 104>
>>>>>
187. (425) Dłutów32,56 <4 657>
>>>>>
188. (176) Ksawerów 32,54 <7 668>
>>>>>
421. (484) Pabianice 27,50 <7 636>
>>>>>
781. (302) Dobroń 23,52 <7 728>
>>>>>
1088. (1248) Lutomiersk 20,25 <8 639>
>>>>>
1537. (1548) Joniec (mazowieckie) 11,20 <2 655>
   Powyżej zaprezentowaliśmy lokaty wszystkich gmin wiejskich powiatu pabianickiego (woj. łódzkie). Najlepszą gminą wiejską naszego powiatu jest Dłutów (przed rokiem był to Ksawerów). Lutomiersk najniżej, jak przed rokiem.
 

O rankingu
   Ranking Samorządów „Rzeczpospolitej" jest uznawany za jeden z najbardziej prestiżowych i wiarygodnych w Polsce. Od 16 lat redakcja „Rzeczpospolitej" ocenia dokonania lokalnych władz w Polsce, pozwala wyłonić i pokazać te samorządy, które najlepiej dbają o swój zrównoważony rozwój.
Zasady rankingu ustala niezależna Kapituła, której przewodniczy były premier RP prof. Jerzy Buzek. W jej skład wchodzą także przedstawiciele organizacji samorządowych, organizacji pozarządowych, władz publicznych oraz przedstawiciele redakcji „Rzeczpospolitej".
   Zgodnie z przyjętą przez Kapitułę metodologią, ranking weryfikuje skuteczność działań władz samorządowych w kształtowaniu zrównoważonego rozwoju wspólnoty lokalnej, ujmowanego w strategicznych kategoriach: trwałości ekonomicznej, trwałości środowiskowej, trwałości społecznej oraz w zakresie jakości zarządzania.
   Ranking Samorządów 2020, ocenia dotychczasowe dokonania i kondycję miast i gmin w wielu obszarach, przez to jest dobrym punktem wyjścia do dyskusji o perspektywach rozwojowych poszczególnych samorządów. Niewątpliwie obecnie taką dyskusję zdominują wyzwania związane z pandemią.
 

Najlepsza setka
   Organizatorzy podkreślają, że droga do podium Rankingu Samorządów 2020 jest otwarta tylko dla tych gmin, które postawiły na zrównoważone działania we wszystkich dziedzinach. Samorządy, które stanęły na podium są szczególnie wyróżniane w rankingu „Rzeczpospolitej”, ale poza „medalistami” trzeba też docenić całą szerszą czołówkę.
   Wśród ocenianych wszystkich miast i gmin w Polsce, zdaniem organizatorów, na miano laureatów zasługują wszyscy, którzy znaleźli się w najlepszej setce w swojej kategorii (chodzi o TOP100 dla miast i gmin miejsko-wiejskich oraz o TOP100 dla gmin wiejskich, bo w tej analizie nie uwzględnia się miast na prawach powiatu ze względu na ich relatywnie niewielką liczbę).
Ciekawie przedstawia się mapa laureatów w takim ujęciu. Okazuje się, że najwięcej takich gmin jest w woj. śląskim (27), mazowieckim (25) oraz dolnośląskim (24), w odniesieniu zaś do liczby gmin w danym regionie ogółem – w śląskim (16,2 proc.), dolnośląskim (14,2 proc.) oraz małopolskim (10,4 proc.).
Najsłabiej w „setce najlepszych” reprezentowane są miast i gminy z woj. kujawsko-pomorskiego (cztery samorządy, 2,8 proc. miast i gmin ogółem) oraz z warmińsko-mazurskiego i podlaskiego (po pięć samorządów – po 4,3 proc.).
 

METODOLOGIA RANKINGU
Ranking Samorządów „Rzeczpospolitej” obejmuje wszystkie gminy, miasta i miasta na prawach powiatu w Polsce (z wyjątkiem Warszawy). Źródłem danych podlegających ocenie są informacje udostępniane przez Główny Urząd Statystyczny, Ministerstwo Finansów oraz informacje podane przez władze lokalne w specjalnej ankiecie.
Kryteria oceny Rankingu Samorządów 2020 to około 50 wskaźników. Maksymalna liczba punktów, jaką można było uzyskać wynosiła 100 dla gmin i miast (dla miast na prawach powiatu to 102 punkty).
W kategorii trwałość ekonomiczno-finansowa (maksymalnie 30 pkt.) oceniane były wskaźniki dotyczące: zdolności samorządu do zwiększania dochodów własnych (w tym z podatków) i korzystania z zewnętrznych źródeł finansowania, efektywności zarządzania finansami czy te dotyczące budowy potencjału rozwojowego.
W kategorii „trwałość społeczna” (maksymalnie 34 pkt.) oceniane były te obszary działalności samorządów, które mają wpływ na jakość życia mieszkańców oraz budowę tzw. społeczeństwa obywatelskiego. Brano tu pod uwagą zarówno „twarde” dane o wydatkach samorządu (m.in. na usługi w zakresie edukacji, kultury, sportu i rekreację, transportu publicznego) jak i mierzalne efekty tych wydatków (np. miejsca dla dzieci w żłobkach czy przedszkolach), ale też tzw. działania miękkie, których podjęcie nie wymagało dużych nakładów finansowych (np. budżet partycypacyjny, współpraca z organizacjami pozarządowymi).
W kategorii trwałość środowiskowa (maksymalnie 26 lub 28 pkt.) położono nacisk na kwestie związane z ochroną środowiska i dostosowań do zmian klimatycznych. Samorządy mają tu wiele do zrobienia choćby w zakresie gospodarki odpadami, gospodarki wodno-ściekowa, czy redukcja emisji spalin i smogu.
W czwartej kategorii (maksymalnie 10 pkt.) sprawdzono jakość zarządzania urzędem, procesem uchwałodawczym oraz poziom współpracy między samorządami.
Zestawienie Ranking Samorządów jest przygotowywane odrębnie dla miast na prawach powiatu, gmin miejskich i miejsko-wiejskich oraz gmin wiejskich. W rankingu nie jest uwzględniane miasto stołeczne Warszawa, ze względu na inny ustrój prawny oraz jego wielkość.
 

Opracowanie na podstawie materiału „Rzeczpospolitej” (https://rankingi.rp.pl/rankingsamorzadow/2020/gw):
Bernard Cichosz